Wartaaltje: Plastic en Punten

Aan het eind van elk jaar kijken we vaak terug in de tijd en dan vooral terug in het jaar waar we afscheid van gaan nemen. Claudia de Brey zal daarover van alles vertellen in haar oudejaarsconference. Elk jaar hoor ik gebeurtenissen voorbijkomen waarvan ik denk; huh? was dat dit jaar? Of huh??? is dat ook gebeurd? Of huh??? dat was toch 3 jaar geleden…? Maar nee, het is dan allemaal in dat afgelopen jaar gebeurd. Op 1 november van dit jaar bedacht ik dat ik een jaar in Utrecht woonde. Huh??? dacht ik, nog maar een jaar? Ja , nog maar een jaar, zei ik toen tegen mezelf. Een tijdje na mijn verhuizing heb ik tussen 15 december 2018 en 15 januari 2019 een nieuwsdagboek bijgehouden waarbij ik telkens een relaas schreef over de 1^e nieuwskop die ik die dag zag. Daar combineerde ik een quote van de dagelijkse gedachte bij die ik elke dag via mijn mail ontvang en zocht de verbinding tussen hen. Op 10 januari 2019 waren dit de volgende teksten:

NU.nl:

Rijkswaterschap onderzoekt gevolgen van plastic op dieren in de Waddenzee

Dagelijkse gedachte:

Leef ten volle, heb mateloos lief en word wat je bij machte bent te zijn.

Bron: John Shelby Spong

Dit nieuwsbericht kwam, nadat op 2 januari 2019 er maar liefst 354 containers aanspoelden op de Waddeneilanden. Het getal 354 kwam nog even in aanmerking voor het getal van het jaar dat sinds een aantal jaren wordt gekozen bij de talkshow ‘de wereld draait door’. Het getal van dit jaar werd echter 498; de punten die Duncan Laurance als winnaar van het songfestival voor ons land scoorde. En ja, dat songfestival was ook een happening van dit afgelopen jaar. Misschien ‘leuk’ om gelijk nog een paar nieuwskoppen te citeren die ik in die eerste 15 dagen las, zoals:

De hulpdiensten rukten vaker uit dan het jaar daarvoor. Van Erven veroverde de derde wereldtitel Darts. In Amerika waren ze in overleg over het beëindigen van de ‘shutdown’ in stukgelopen financiering van de grensmuur. Vijf meisjes kwamen om door brand in Poolse escape-room. Er waren ‘Cubaanse geluidsaanvallen’ op ambassade VS die zou zijn veroorzaakt door krekels. Ten gevolge van een dreigvideo aan een Middelbare school in Nijmegen werd een verdachte aangehouden. Trump pleit voor een grensmuur. Twaalf doden te betreuren door winterweer in het Alpengebied.  En asielkinderen kiezen steeds vaker voor illegaliteit. En dit is nog maar een greep uit al het nieuws dat dagelijks op ons afkwam.

Maar even terug naar de Waddenzee oftewel de Waddeneilanden. Als ik aan de Waddenzee denk, denk ik aan wadlopen. En als ik daaraan denk, denk ik; dat heb ik nog nooit gedaan. En als ik daarover nadenk vraag ik me af waarom ik dat nog nooit gedaan heb. Ik weet waarom ik het eng vind om op smalle paadjes in de bergen te lopen waarbij de afgrond griezelig dichtbij is. Ik krijg dan tamelijk  angstvallige gedachten dat ik zomaar die afgrond in kan kukelen en reddeloos verloren zal zijn. Maar waarom ik nog nooit een dag met laarzen door de blubber heb gelopen, daar moet ik het antwoord schuldig op blijven. Ik heb geen angst voor blubber, tenminste dat denk ik. Ik wandelde wel vaak over de stranden van Walcheren toen ik in Zeeland woonde. Op een dag zag ik een houten bak bij een strandovergang staan waarop de tekst stond: ‘doe mee red de zee’. Die dag heb ik aangespoeld of achtergelaten plastic objecten gefotografeerd. Ik schrok best van wat ik allemaal aantrof.

Waar ik van onder de indruk ben zijn de mensen die dit jaar op de Waddeneilanden hebben rondgelopen op zoek naar minuscule bolletjes plastic. Deze zijn, met alle rotzooi die daar met die containers zijn aangespoeld, verspreid in het natuurgebied terecht gekomen. Deze mensen speurden naar deze bolletjes om ze te kunnen verwijderen omdat ze schadelijk zijn voor onze leefwereld. Daar hoeft geen onderzoek naar gedaan te worden, men weet dat plastic schadelijk is voor ons ecosysteem. Rijkswaterschap onderzoekt de gevolgen van plastic op dieren in de Waddenzee, zei de nieuwskop. Wellicht rijkelijk laat, want het was al lang bekend dat plastic in elk geval geen gezonde uitwerking heeft op vissen en dat dit uiteindelijk zijn invloed uitoefent op de hele voedselketen. Plastic in het lijf van de vis betekent plastic in ons voedsel. Dat willen we liever niet weten, wat onder zeeniveau is, is er niet, toch?

Maar toch fijn dat er onderzoek naar wordt gedaan.

En met alle nieuwskoppen die ons dit jaar hebben bereikt was daar op 18 september het schokkende nieuwsbericht over de moord op advocaat Derk Wiersum. Een moord die, volgens een politiewoordvoerder, het laatste restje naïviteit uit ons heeft weggeslagen. En dat is een verdrietige constatering omdat het klinkt alsof de hoop op een veilige samenleving daarmee voorgoed om zeep is geholpen. Wat gebeurt er allemaal wat we niet zien en er toch is, net als al dat plastic onder zeeniveau? Wat rommelt er allemaal onder ons gezichtsniveau? Hoe wordt onze veiligheid ziek gemaakt en ons vertrouwen en hoop op veilig leven in de kiem gesmoord?

En toch, als ik denk aan die mensen die zich inzetten om te zoeken naar minuscule plastic bolletjes en deze willen verwijderen ten gunste van een schone leefwereld, voel ik hoop.

Ik maak me ook schuldig aan het plasticprobleem en struisvogelgedrag. Ik moet ook geconfronteerd worden met beelden die mij erbij bepalen dat ik bewuster om moet gaan met mijn leefwereld en het gebruik van plastic.

Want, als we ten volle willen leven en de aarde mateloos liefhebben worden we allemaal wat we bij machte zijn te zijn te midden van een schone leefwereld. Waar ik aan toe zou willen voegen: ‘een veilige leefwereld’. Maar aan het eind van dit jaar spreek ik mijn waardering uit voor die mensen die daar stilletjes op onze waddeneilanden hebben rond gelopen of misschien nog wel lopen om onze aarde schoon te houden, zelfs als dit om minuscule plastic bolletjes gaat. Die mensen krijgen van mij een heleboel punten. Maar voor 2020 zou ik zeggen: Word wat je bij machte bent te zijn en dat is vast niet dat je een veilige, schone leefwereld om zeep wilt helpen.