Wartaaltje: Zwart en Sprankeling

Terwijl we allemaal nog druk bezig waren ons leven te herordenen ten gevolge van corona werd de wereld wakker geschud door de gewelddadige dood van George Floyd in Amerika. Rassen discriminatie werd opnieuw pijnlijk zichtbaar waar het meestal in het onzichtbare plaatsvindt. Misschien is de reactie nu wel zo heftig omdat we door corona ineens allemaal beperkingen in onze vrijheid ervaren, waardoor veel mensen die voortdurend een beperking ervaren in hun vrijheid scherper beseffen hoe zwaar dat is. De vrijheid om te doen wat je wilt, de vrijheid om te zijn wie je bent, de vrijheid het gevoel te hebben dat er sprake is van gelijke rechten en kansen. Een oom van mij zei ooit dat, toen de tweede wereldoorlog uitbrak, hij het gevoel had dat iedereen de spanning nu voelde die hij altijd binnen in hun huis voelde. De binnenwereld en de buitenwereld waren nu hetzelfde. Dit had hij ervaren als een erkenning voor de zwaarte van zijn bestaan. Dit kan vechtlust wakker schudden, een oproep aan jezelf dat je het niet langer pikt. Dat is de energie die we nu zien in de beweging Black lives matter.  Waar ik aan toe zou willen voegen dat alle kleuren er toe doen.

Mijn werk speelt zich af in Kanaleneiland, Utrecht. Veel schuldenproblematiek, veel uitzichtloosheid, verlies van toekomstperspectief, niet meer kunnen geloven dat het nog ‘iets’ kan worden met je leven, passiviteit. Ik ga niet zeggen dat dit alleen ten gevolge is van landelijk, plaatselijk beleid, van achterstelling. Er zijn alleen groepen in onze samenleving die voortdurend achter de feiten aanlopen, zoals ik dat ook in mijn leven heb ervaren. Ik ben niet zwart, of geel of lichtbruin. Ik ben blank. Ik kom uit een gezin waarin geen enkele betrokkenheid werd getoond, waar studeren niet werd gestimuleerd, waar ik werd behandeld alsof alles wat ik dacht en voelde er niet toe deed. En toen ik tijdens een demonstratie een prachtige zwarte vrouw hoorde uitschreeuwen dat het de schuld van de maatschappij is dat zij geen kansen heeft gehad, wilde ik het ook wel uitschreeuwen dat ik door die opvoeding van mij ook voortdurend achter de feiten aanliep en hard heb moeten vechten om kansen voor mezelf te creëren.

Maar tegelijk weet ik niet zo goed hoe ik me als blanke Nederlander moet verhouden tot deze discussie, want hoe kan ik weten hoe het voelt als je altijd beter je best moet doen dan de blanke meerderheid om dan vervolgens nog steeds niet voor vol te worden aangezien. Ik weet niet hoe het is om een geschiedenis in je mee te dragen van slavernij, van onveiligheid in het moederland, van uitbuiting en hoe dat doorwerkt in je mindset. Ik weet het niet.

Wat ik wel weet is dat ik mij altijd heb laten inspireren door mensen met een donkere huidskleur. Nelson Mandela, Oprah Winfrey, Maya Angelou, Alice Walker, Michelle Obama, Martin Luther King

Hun power, hun drive, hun vastbeslotenheid zich niet te laten bepalen doe wie of wat dan ook. Zij gaven mij de moed en sprankeling om iets moois van mijn leven te kunnen maken.

Er bestaan talrijke vormen van discriminatie. Iedereen kent zijn eigen voorbeelden. Discriminatie komt voort uit vooroordelen, vooringenomenheid, onwetendheid, zelfingenomenheid van een culturele omgeving die hun status wil behouden. Dit verstikt, maakt ziek, maakt onmachtig, ontmenselijkt je. Ik las de volgende woorden van Maya Angelou en heb verder niets toe te voegen, dan de hoop uit te spreken dat strijd om het bestaan niet langer nodig is omdat iedereen hetzelfde bestaansrecht heeft, dezelfde kansen, en een liefdevolle welwillende wereld om je heen.

You may shoot me with your words,

you may cut me with your eyes,

you may kill me with your hatefulness,

but still, with air, I’ll rise!